Datum: 17.12.2025
Dziś, osiemdziesiąt lat od powstania, nowy rozdział swej historii rozpoczyna Teatr Cieszyński (TC) oraz Cieszyńskie Centrum Teatru i Kultury (CCTK). Po zaledwie osiemnastu miesiącach intensywnej i kompleksowej rewitalizacji w Czeskim Cieszynie powstała nowoczesna instytucja kultury, łącząca profesjonalną działalność teatralną, programy edukacyjne oraz inicjatywy społeczne dla wszystkich pokoleń. Projekt ten nawiązuje do wieloletniej, kluczowej dla regionu współpracy czesko-polskiej.
Idea powstania CCTK oraz przygotowanie dokumentacji projektowej mają swój początek w 2023 roku. Rewitalizacja Teatru Cieszyńskiego rozpoczęła się w kwietniu 2024 roku, a w lipcu tego samego roku budynek został zamknięty. Mimo to wszystkie trzy zespoły artystyczne nieprzerwanie prowadziły działalność, występując na czeskich i polskich scenach partnerskich, a pracownicy teatru wykonali wyjątkową pracę, aby zachować ciągłość jego funkcjonowania.
Rekonstrukcja obiektu jest częścią projektu Cieszyńskiego Centrum Teatru i Kultury, współfinansowanego z Krajowego Planu Odbudowy, Komponent 4.5 – Rozwój sektora kultury i kreatywności. Projekt otrzymał wsparcie finansowe Unii Europejskiej – Next Generation EU w wysokości 111,5 mln koron czeskich.
Zgodnie z danymi Narodowego Instytutu Kultury Teatr Cieszyński jest - wśród wszystkich teatrów w kraju - jednoznacznym liderem pod względem liczby spektakli granych za granicą. Nowe przestrzenie wzmocnią jego kluczową rolę jako centrum kultury, które łączy dwa kraje, dwa języki i dwie tradycje teatralne. „Teatr Cieszyński ma dla naszego regionu wyjątkowe znaczenie. Jest centrum czesko-polskiej wymiany kulturalnej i miejscem, w którym obie kultury przenikają się w sposób naturalny. Zrewitalizowany teatr oraz nowo otwarte Cieszyńskie Centrum Teatru i Kultury stanowią ogromną wartość dla regionu i całych Czech. Cieszę się, że powstaje tu przestrzeń wzmacniająca życie społeczne, wspierająca młode talenty i przypominająca o znaczeniu tradycyjnych rzemiosł” – podkreślił podczas konferencji prasowej radny Województwa Morawsko-Śląskiego ds. kultury i ochrony zabytków Peter Harvánek.
Rewitalizacja objęła szeroko zakrojone modernizacje zaplecza dla aktorów, techników i widzów. Odnowiono korytarze, garderoby, oryginalne historyczne oświetlenie oraz elementy foyer, których kolorystyka została starannie dopasowana do pierwotnego charakteru budynku. Projekt respektował założenia architekta Davida Vávry, którego ojciec współpracował przy budowie pierwotnego teatru. „We wnętrzach zachowaliśmy elementy artystyczne z okresu pierwotnej budowy. Ich autorem jest Zdeněk Vávra, ojciec architekta Davida Vávry, z którym szczegółowo konsultowaliśmy rekonstrukcję. Odrestaurowaliśmy oryginalne oprawy oświetleniowe w korytarzach wejściowych, zachowaliśmy charakterystyczne trójkąty przy wejściu na balkon, a jednocześnie uzupełniliśmy przestrzeń o nowoczesne technologie, które przenoszą cały obiekt w XXI wiek” – powiedział Zdeněk Miček, dyrektor zarządzający PROFURE studio.
Największą metamorfozę przeszły scena i widownia. Nowa podłoga sceniczna została wykonana z drewna olchowego, idealnego do użytku teatralnego, którego zastosowanie osobiście forsował dyrektor teatru Petr Kracik. „Scena i widownia dziś sprawiają wrażenie świeżych i nowoczesnych. Zmieniła się akustyka, możliwości techniczne oraz ogólny komfort dla widzów i zespołów artystycznych. Chcieliśmy stworzyć środowisko stabilne, wysokiej jakości i długofalowo zrównoważone. Teatr Cieszyński wchodzi w nowy etap przygotowany na kolejne dziesięciolecia” – powiedział dyrektor Teatru Cieszyńskiego Petr Kracik.
Liczba miejsc na głównej sali wynosi obecnie 353 miejsca, a dodatkowo powstały cztery pełnowartościowe miejsca dla widzów z niepełnosprawnościami. Znacząco poprawiono ich dostępność oraz komfort odbioru spektakli. Istotnym elementem jest również odnowiona galeria, która dziś pełni funkcję przyjaznej przestrzeni do spotkań, odpoczynku, rozmów i bankietów podczas wydarzeń kulturalnych.
Jednym z największych efektów rewitalizacji jest powstanie zupełnie nowego Cieszyńskiego Centrum Teatru i Kultury (CCTK). Oferuje ono warsztaty, koncerty, programy edukacyjne, działania społeczne oraz pracownie twórcze. Jego częścią jest także odnowione obserwatorium astronomiczne, które pełni funkcję kameralnej sali dla mniejszych wydarzeń kulturalnych. „CCTK nie jest jedynie dobudową teatru. To nowy, żywy organizm, który wspiera kreatywność i otwiera się na wszystkie pokolenia. Chcemy rozbudzić zainteresowanie młodych ludzi nie tylko teatrem i muzyką, ale również tradycyjnymi rzemiosłami i technologiami związanymi z działalnością teatralną. To miejsce jest przestrzenią spotkań i odkrywania” – dodała szefowa CCTK Petra Slováček Rypienová.
Ing. Radomír Vyčesaný, główny kierownik budowy PSG Construction a.s., podkreślił tempo i skalę inwestycji. „Zrealizowanie kompleksowej przebudowy oraz stworzenie nowego centrum kulturalnego w tak krótkim czasie było niezwykle wymagające. Na placu budowy codziennie pracowało nawet pięćdziesiąt osób. Musieliśmy pogodzić zachowanie elementów historycznych z instalacją nowoczesnych technologii, nowym oświetleniem, akustyką oraz kompleksowym rozwiązaniem sceny i widowni. Było to ogromne wyzwanie i przykład intensywnej współpracy zespołowej, również z pracownikami teatru.”
Uroczysty dzień rozpoczął się o godzinie dziewiątej rano premierą spektaklu Kyberteror w nowych przestrzeniach CCTK dla sześćdziesięciu uczniów Gimnazjum w Czeskim Cieszynie. Wieczorem odbyła się ceremonia czerwonego dywanu oraz uroczyste przecięcie wstęgi bezpośrednio na scenie Dużej Sali. Fragmenty swoich najpopularniejszych przedstawień zaprezentowały zespoły Bajki oraz Sceny Czeskiej i Polskiej. „Dzisiejszy dzień to dla nas coś więcej niż otwarcie budynku. To moment, w którym tradycja ponownie ożyła i otworzyła przestrzeń dla nowych opowieści. Teatr Cieszyński zawsze był miejscem spotkań i jestem przekonany, że w nowy etap wchodzimy z tą samą pokorą i radością, z jaką teatr zaczął pisać swoją historię osiem dekad temu” – powiedział na zakończenie uroczystego wieczoru dyrektor Teatru Cieszyńskiego Petr Kracik.
Tekst: Zuzana Martinčík Glacová
Foto: Miroslav Pawelek/ Teatr Cieszyński