Datum: 20.06.2025
Scena Bajka Teatru Cieszyńskiego we współpracy z młodymi aktorami z Liceum Artystycznego im. Janáčka w Ostrawie przygotowuje nowy projekt, który przychodzi wprost do uczniów, do klas szkolnych. Cyberterror to nie klasyczne przedstawienie. To interwencja. Bezpośrednio w klasie. Bez sceny, bez dekoracji, bez filtra. Mocna opowieść, aktualny temat i szczere świadectwo o tym, jak wygląda cyberprzemoc w realnym życiu.
Przedstawienie wykorzystuje formę classroom play, czyli minimalistycznego teatru rozgrywającego się bezpośrednio między ławkami. Aktorzy grają wśród dzieci, bez efektów, ale z maksymalnym oddziaływaniem. Temat? Przemoc w sieci. Emocje, których nie da się usunąć. Inspiracją była oryginalna niemiecka sztuka Moniki Gerboc, którą odkryła dramaturżka Bajki, Lena Pešák. Forma teatralna classroom play odnosi sukcesy na świecie i również w Czechach staje się silnym narzędziem prewencji.
„Mój kuzyn doświadczył cyberprzemocy na własnej skórze. Musiał odejść ze szkoły, a ostatecznie przeprowadziła się cała rodzina” – mówi aktor i student ostrawskiego konserwatorium Tobiáš Worm. „Z Bajką dawniej graliśmy dla dzieci w klasach. Ta forma ma ogromną siłę i teraz znów jest bardzo popularna. Reakcja dzieci jest bezpośrednia, naturalna i otwarta, inna niż podczas wykładu czy spektaklu w teatrze” – dodaje kierownik artystyczny Bajki Teatru Cieszyńskiego, Jakub Tomoszek.
Od muchy do monitora, od śmiechu do refleksji
Historia śledzi los muchy, która rodzi się i podąża za światłem. Symbolicznie odzwierciedla moc, z jaką blask ekranów i monitorów przyciąga współczesne dzieci. Cyberterror jest przeznaczony dla dzieci od 11. roku życia. Język przedstawienia jest żywy, współczesny, bez cenzury. Nie brakuje słów takich jak skibidi, slay czy pohodinda, czasem pojawiają się też wulgaryzmy, bo one również są częścią rzeczywistości świata online. „Zaczynamy lekko, z humorem. Widzowie się śmieją. Ale ten śmiech stopniowo zamiera. Pokazujemy, jak łatwo wszystko może wymknąć się spod kontroli” – mówi reżyserka Cyberterroru, Tereza Agelová.
Teatr jako tarcza i projekt profilaktyczny
W projekcie uczestniczy również stowarzyszenie Nie bądź ofiarą, które zajmuje się zapobieganiem cyberprzemocy. Cyberterror proponujemy szkołom jako dopołudniowy program. Po przedstawieniu odbędzie się warsztat prowadzony przez doświadczonego aktora teatru oraz prelekcja profilaktyczna, którą poprowadzi specjalista ze stowarzyszenia Nie bądź ofiarą – Lukáš Látal.
„Z naszych danych wynika, że co trzecie dziecko w Czechach ma osobiste doświadczenie z cyberprzemocą. Jeśli dzięki połączeniu z teatrem uda się sprawić, że dzieci się otworzą, zwierzą lub porozmawiają o tym problemie z rodzicami – uznamy to za przynajmniej częściowy sukces. Cyberprzemocy, tak jak i tradycyjnej przemocy, nie da się całkowicie wyeliminować” – podsumowuje edukator i specjalista ds. prewencji Lukáš Látal.
Cyberterror jest częścią nowo powstającego Cieszyńskiego Centrum Teatralno-Kulturalnego i ruszy do szkół już jesienią 2025 roku.
Tekst: Zuzana Martinčík Glacová
Foto: Zuzana Martinčík Glacová